मुंबईची जीवनवाहिनी समजली जाणारी उपनगरीय रेल्वे सेवा सध्या वाढती गर्दी, अपघात आणि विलंब यांसारख्या समस्यांमुळे प्रवाशांसाठी धोकादायक ठरत आहे. अप्रैल २०२४ मध्ये आयआयटी पाटण्याचा २५ वर्षीय विद्यार्थी अवधेश राजेश दुबे यांचा गर्दीमुळे लोकल ट्रेनमधून पडून मृत्यू झाला. कळवा ते डोंबिवली या धोकादायक मार्गावर ही घटना घडली. दुबे यांच्या कुटुंबीयांनी वाढती गर्दी, दरवाजांवर होणारी अडथळे, विलंब आणि वेळेवर वैद्यकीय मदत न मिळाल्यामुळे त्यांच्या मृत्यूला कारणीभूत ठरल्याचा आरोप केला आहे.
दुर्दैवाने, अवधेश दुबे हे एकमेव बळी नाहीत. दररोज सरासरी सात ते आठ जणांचा मुंबईच्या उपनगरीय रेल्वेमध्ये अपघातांमुळे मृत्यू होतो. २०२४ मध्ये एकूण २४६८ जणांनी रेल्वे अपघातांमध्ये प्राण गमावले. गेल्या २० वर्षांत ५०,००० हून अधिक मृत्यूंची नोंद झाली आहे. पश्चिम आणि मध्य रेल्वे मार्गांवर मृत्यूंचे प्रमाण लक्षणीय आहे. २००५ ते जुलै २०२४ दरम्यान पश्चिम रेल्वेवर २२,४८१ मृत्यू आणि २६,५७२ जखमींची नोंद झाली, तर मध्य रेल्वेवर २००९ ते जून २०२४ दरम्यान २९,३२१ मृत्यूंची नोंद झाली आहे. कल्याण, ठाणे, वसई आणि बोरिवली या रेल्वे पोलीस हद्दीत मृत्यूंचे प्रमाण सर्वाधिक आहे.
मुंबई उपनगरीय रेल्वे प्रणाली सध्या पूर्ण क्षमतेने कार्यरत आहे, आणि अधिक सेवा वाढविण्याची शक्यता नाही. पश्चिम रेल्वेवर १३९४ उपनगरीय सेवा दररोज ३५ लाख प्रवाशांची वाहतूक करतात, तर मध्य रेल्वेवर १८१० सेवा दररोज ४० लाख प्रवाशांना सेवा पुरवतात. एकूण ३२०४ उपनगरीय सेवा दररोज ७५ लाख प्रवाशांची वाहतूक करतात. ऑक्टोबर २०२३ मध्ये मध्य रेल्वेने आपल्या कर्मचाऱ्यांसाठी लवचिक कामाच्या वेळा लागू केल्या आणि ३५० हून अधिक संस्थांना कार्यालयीन वेळा वेगवेगळ्या ठेवण्याचे आवाहन केले. गेल्या सात वर्षांत १५० अतिरिक्त उपनगरीय सेवा जोडूनही, अधिक विस्ताराची शक्यता नाही. दररोजच्या वाढत्या प्रवासी संख्येमुळे गर्दी टाळणे अवघड झाले आहे. रेल्वे अपघातांचे मुख्य कारणे म्हणजे रुळ ओलांडणे आणि ट्रेनमधून पडणे. २०२३ मध्ये ठाणे हद्दीत रुळ ओलांडण्यामुळे १७९ मृत्यू, तर बोरिवलीत १५४ मृत्यूंची नोंद झाली. २०२४ मध्ये ठाणे पुन्हा १५१ मृत्यूंसह अग्रस्थानी राहिले, तर बोरिवलीत १३७ मृत्यू झाले.
या गंभीर स्थितीवर उपाययोजना करण्यासाठी, रेल्वे प्रशासनाने प्रवाशांच्या सुरक्षेसाठी अधिक कठोर पावले उचलण्याची गरज आहे. प्रवाशांनीही स्वतःची काळजी घेत नियमांचे पालन करणे आवश्यक आहे.
